Escaralimania

Babeslea:

Gobierno Vasco Fundación Biodiversidad Ordiziako udala
Jardun biodibertsitatearen alde

Entomologia / Dibulgazioa eta formakuntza

martxoa

2020

martxoa

2022

Bukatua

ESCARALIMANIA Trantsizio Ekologikoko Ministerioaren Biodibertsitate Fundazioaren eta trantsizio ekologikorako erronka demografikoaren babesa izan duen proiektua da. Honen bidez, intsektuen eta herritarren arteko zubia ireki da, eta, besteak beste, animaliak duten garrantzia nahiz animaliak behar bezala kontserbatzeko dauden arazoak jorratu dira bertan. Era berean, parte hartzera gonbidatu da jendea, faunaren jarraipena egiteko eta intsektuentzako eta araknidoentzako habitatak hobetzeko jarduerak eginez.

Rosalia alpetarra

Ba al zenekien…?

Rosalia alpinak elikagaiak birziklatzen dituela basoen emankortasuna hobetuz

Kakalardo honek zur hila xehatzen du, eta haren mantenugaiak eskuragarri jartzen dizkie beste izaki bizidun batzuei eta basoetako zoruari, haien emankortasuna hobetuz.

Animalia-espazio hori gure proiektuaren bidez ezagut ditzakegun espazio ugarietako bat baino ez da. Proiektu honen helburu nagusia entomoafizionatuak prestatzea da, online ikastaroen bidez, landa-lanaren bidez, intsektu-hotelak, hazi-ponpak, intsektu polinizatzaileen habitatak eta umeentzako jarduerak eginez.

Kakalardoak, armiarmak, libelulak eta tximeletak lurrean erregistratutako biodibertsitatearen osagai nagusia dira, eta berebiziko garrantzia dute planetaren prozesu ekologikoetan. Kontserbazioa jasangarritasunaren funtsezko osagaia da, gure ongizateari estuki lotuta baitago, baina galera horren gizarte-inpaktua oso ezezaguna da gaur egun ere herritar guztien artean.

1. IKASI

Intsektuek eta beste artropodo batzuk forma, kolore eta tamaina asko dituzte, baina ba al dakizu esaten nor den ona, itsusia eta gaiztoa? Edo zein nahiago duzun zure baratzean: tximeletak edo armiarmak? Benetan beharrezkoak al dira?

Galdera horiei erantzuteko mila aukera zueden online emandako entomologiari eta 4 animalia-taldeei buruzko doako ikastaroetan. Lehenengo edizioan 300 ikasle hartu zuten parte.

IDENTIFIKAZIO GAKOEKIN Inguratzen gaituen aniztasun handiaren zati bat erakusten dutenak, eta kakalardo, armiarma, burruntzia eta tximeleta familiak edo espezieak identifikatzen laguntzen duenak.

2. BEHATU:

Liburu eta pantailetatik irtetea eta ikastaroan ikasitakoa aire zabaleko jardueren bidez praktikan jartzea, gure fauna behatzen eta interpretatzen ikasteko.

ARGAZKI LEHIAKETA ETA EGUTEGIA 2022

Pista ezberdinen bidez, zer ikusi edo non jakiteko argazki lehiaketa antolatu zen kakalardo, armiarma, burruntzia eta tximeletek berezkoa duten edertasuna eta aniztasuna antzemateko. Epaimahaiaren erabakiaren ondoren, 13 argazki irabazlek osatu zuten Aranzadi Zientzia Elkartearen 2022ko egutegia.

Bizitzaz eta kolorez betetako egutegia, irudikatutako espezieei buruzko datu bitxiak eta haien bizitzaren alderdi desberdinak erakusten dituzten ilustrazio zientifikoak biltzen dituena.

BIOBLITZ: ESPEZIEEN INBENTARIOA EGITEN

3 ekitaldi antolatu ziren jendea espezieak identifikatzera animatzeko, eta bisitatutako lekuan aurkitzen zituztenak erregistratzen laguntzeko. La Grajeran (Errioxa) 48 sits eta tximeleta espezie erregistratu ziren. Plaiaundi parke ekologikoan, burruntziak eta sorgin orratzak bereizten ikasi genuen eta ipurtargi bat aurkitzeaz gain. 6 armiarma-sare mota ere ikusi genituen Sarrian (Araba), baina gutxi agerian geratu ziren arren, kakalardo saproxilikoen arrastoari jarraitu genion.

3. PARTE HARTU:

Ikasitakoa praktikan jarri ondoren, mundu zientifikoarekin aktiboki lan egin daiteke, espezie jakin batzuei buruzko informazioa emanez, haien egoera edo kontserbazio-egoera ezagutzeko.

EUSKADIKO ODONATUEN JARRAIPEN-SAREA

2021ean hasi zen burruntzien eta sorgin-orratzen jarraipen sarea, 11 boluntariok, maiatza eta urria bitartean erkidegoan zehar banatutako 40 puntu arteko laginketa egin zuten.

TXIMELETEN JARRAIPEN SAREA

ZERYNTHIA elkarteak estatu mailan egiten zuen, tximeleten jarraipenerako sarea zabaldu zen. Escaralimaniari esker, 7 ibilbide gehitu ziren Errioxan eta boluntarioek apirila eta urria bitartean bisitatu zituzten.

4 EKIN:

Biodibertsitatea eta haren garrantzia ezagutzeko eta ulertzeko modurik naturalena biodibertsitate horretan murgiltzea eta aktiboki kontserbatzea da. Lana ulergarria egiteko asmoz, xedetaldeen habitata lehengoratzeko eta hobetzeko ekintzak egin dira.

ESCARALIMANIA HOTELA

Boluntario talde baten laguntzari esker, intsektu-hotel bat instalatu zen. Bidasoako LHIeko ikasle eta irakasleek eraiki zuten, Ordiziako Oiangu parkeko sagarrondo baten ondoan. Parte-hartzaileek hazi-ponpen misterioak ezagutu ahal izan zituzten tailer baten bidez. Tailer horretan polinizatzaileei nola lagundu ikasi genuen, bertako landare gogokoenak sakabanatuz.

ARMIARMA ARRANTZALEA EZAGUTZEN

Boluntario jardunaldi bat antolatu zen Undabason (Bizkaia, Biosferaren erreserba) armiarma txiki hori ezagutzeko; horretaz gain, harekin batera putzuz betetako lekuetan bizi diren burruntziak eta sorgin
orratzak ezagutu zuten. Haien habitata hobetzeko, zuhaitz exotikoak eraztundu eta putzu berriak sortu ziren Lurgaia Fundazioak zaintzen dituen lurretan.

POLINIZATZAILEEN OASIA

Gure lorategira tximeletak nola erakarri ikasi genuen, hainbat tximeleta, sits eta beldarrei abesa eta janaria
emango dieten landareespezieak landatuz. Cuzcurrita de Río Tironeko (Logroño) ikasleek lorategi bat eraiki zuten beren ikastetxean.

ZIENTZIA ETA GIZARTEA HURBILDUZ

LEPIDOPTEROLOGIAKO VI. JARDUNALDI NAZIONALAK

Seigarren edizio honetan, berriz ere, profesionalek, naturalistek eta tximeleta eta sitsetan interesa zutenek esperientzia eta proiektuak partekatu zituzten, lanak aztertu, kontserbatu eta zabaltzeko helburuarekin. Hitzaldi eta lan zientifikoen artean, tximeletei buruzko argazki erakusketaz gozatzeko aukera izan zen.

ODONATOLOGIAKO HIRUGARREN SINPOSIO IBERIKOA

Erreferentziazko bilera da, iberiar odonatologoek Iberobalear eremuko eta uharte makaronesikoetako burruntziei eta sorgin-orratzei buruzko ikerketa zientifikoak partekatu eta aurrera eraman ahal ditzaten.

Proiektu hori posible izan da erakunde publikoen eta eremu pribatuaren laguntzari esker. Honen laguntza izan da:

Trantsizio Ekologikoaren eta Erronka Demografikoa Ministerioaren Biodibertsitate Fundazioa, Eusko Jaurlaritza eta Ordiziako Udala. Gainera, honako hauek parte hartu dute: Zerynthia Elkartea, Lurgaia Fundazioa, Odonatologiako Iberiar taldea, Ekoetxea Txingudi, Arabako Foru Aldundia, Vitoria-Gasteizko Ingurugiro Gaietarako Ikastegia, Lemniskata, Logroñoko Udala, Cuzcurrita de Río Tirongo Udala eta AMPA del CRA Oja Tirongo bailara. Era berean, eskerrak eman nahi dizkiegu ikastetxeetako boluntario, ikasle eta irakasle guztiei eta proposatutako jardueretan parte hartu duten guztiei, horiei ere zor baitiegu proiektuaren arrakasta.