Gerra Zibileko gudari baten gorpuzkiak berreskuratu dituzte Mutrikun

Giza Eskubide, Memoria eta Lankidetzako sailburuorde José Antonio Rodríguez Ranz eta Gogora Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuko zuzendari Aintzane Ezenarro Mutrikun izan dira gaur goizean, herriko alkate Joseba Palenzuelarekin batera, Gerra Zibilean hildako gudulari bat lurpetik ateratzeko lanetan.

Gorpuzki horiek berreskuratzea “beste urrats bat” da memoria historikoa berreskuratzeko, eta hori egitean, sailburuordearen hitzetan, “pertsona horren duintasuna eta memoria berreskuratzen ditugu, eta, horrekin batera, balio demokratikoen eta herri honen askatasunaren alde borrokatu zuten guztien memoria historikoa eta demokratikoa”. Lan hori “hainbat hamarkadatan memoriaren sua bizirik mantendu dutenen, memoria-taldeen, Aranzadi Zientzia Elkartearen eta erakundeen elkarlanaren eta auzolanaren emaitza” dela adierazi du.

Jose Antonio Rodríguez Ranzek berretsi du Eusko Jaurlaritzaren eta Gogora Memoriaren Institutuaren konpromisoa oraindik desagertuta dauden pertsonak berreskuratzeko “ez dugu amore emango, beren bizitza eman zutenen alde egiten dugu, gure alde egiten dugu; herri honen duintasuna eta memoria demokratikoa ere hobi horietan daude”.
Joseba Palenzuelak, Mutrikuko alkateak, ere eskertu du kolaborazio lana eta gaurkoak, herri mailan, memoria historikoaz eta demokratikoaz dibulgazio eta sentsibilizazio ekimenak aurrera eramateko duen indarra azpimarratu du.

Ahozko testigantza

Aranzadi Zientzia Elkarteko talde batek, Lourdes Herrastik zuzenduta, gorpuzkiak hobitik atera ditu, eta zenbait hezur berreskuratu ditu, baina orain arte ez dago identifikazioa bideratzeko inolako zantzurik. Uste denez, gudari hori 1936ko irailean hil zen, Debabarrenean matxinatutako tropen aurrerapenarekin batera.
Kontxi Urkirik Intxorta Kultur Elkarteari emandako testigantzari esker berreskuratu ahal izan dira gorpuzkiak. Familiaren kontakizunari esker, Kontxik bazekien aitaren osaba batek, inguruko beste baserri bateko bizilagun batekin batera, Bizkaia aldera erretiratzen ari zela tiroz hil zuten gudulari baten gorpua lurperatu zutela. Lekukotzaren arabera, ehorzketa lekua harri batzuekin estali eta seinaleztatu zen, eta gaur egun arte mantendu da.

‘Gerra Zibileko desagertuen bilaketa 'programa

Eusko Jaurlaritzak eta Aranzadi Zientzia Elkarteak 2003an sinatutako lankidetza-hitzarmenaren esparruan Bilboko Begoñako hilerritik ateratako 42 gorpuzkien azterketa genetikoak eta forentseak amaitu bitarteak, 46 desobiratze egin dira: 24 Bizkaian, 15 Gipuzkoan eta 7 Araban. Horrela, 110 biktimaren gorpuzkiak berreskuratu dira, 108 gizonenak eta bi emakumeenak. Horietatik 27 identifikatu ahal izan dira, horietako bat emakumea, Monica Barrón del Val.
Euskadin egindako exhumazioez gain, euskal herriren bateko beste 9 pertsonaren gorpuzkiak berreskuratu eta haien familiei eman zaizkie. Nafarroako Foru Komunitatean egindako 4 exhumazio dira, eta beste 5 beste toki batzuetan.
Gorpuak lurpetik ateratzeko mapa geolokalizatua, esku-hartze bakoitzari buruzko informazio gehigarria eta txosten orokorra Gogoraren webgunean kontsulta daitezke.