ZooNaGreen 'ek Sendavivan bizi diren basa-espezie autoktonoak aztertzen ditu, biodibertsitatearen gordailu bihurtu den jakiteko

Nafarroako parkeak ingurumen-proiektua koordinatzen du, Aranzadi Zientzia Elkartearekin, Nafarroako Unibertsitatearekin eta Euskal Herriko Unibertsitatearekin lankidetzan. Bertan, intsektu polinizatzaileen, hegaztien, mikrougaztunen eta mesomamiferoen espezieak aztertzen dira.

Sendaviva, Nafarroako Abentura eta Dibertimendu parkea, ZooNaGreen 'izeneko ingurumen arloko proiektua koordinatzen eta finantzatzen du 2023an. Bertan, intsektu polinizatzaile, hegazti, mikrougaztun eta mesomamifero espezieen biodibertsitatea aztertuko da, Aranzadi Zientzia Elkartearekin, Nafarroako Unibertsitatearekin eta Euskal Herriko Unibertsitatearekin lankidetzan.
Proiektuaren helburua da erakustea Sendaviva biodibertsitatearen gordailu bihurtu dela, fauna eta flora errespetatu, zaindu eta indartzeko esparru bat baita, landaketaren, landarediaren mantentzearen eta ur-puntuen sorreraren bidez. Horretarako, proiektu honen bidez ingurune horretan dauden basa-espezieak aztertuko dira.

ZooNaGreen-ek lau lantalde hartuko ditu 2023an, eta dagoeneko laginketak egiten ari dira apiriletik uztailera arte. Aranzadi Zientzia Elkarteak egiten ditu azterketa entomologikoa (intsektu polinizatzaileak) eta ornitologikoa (hegaztiak); Nafarroako Unibertsitateak mikrougaztunena egiten du. Bestalde, Euskal Herriko Unibertsitateak mesomamiferoen taldea aztertuko du, eta kasu honetan laginketa-datak bi fasetan garatuko dira. Lehenengoa ekainetik abuztura eta bigarrena abendutik otsailera.

Proiektuaren koordinatzaile nagusia Efrén Fernández da, Sendavivako Ingurumen Saileko proiektuen koordinatzailea. Aranzadi Zientzia Elkarteko Beatriz Díaz eta Alberto de Castro ikertzaileek intsektu polinizatzaileen taldea aztertuko dute; Xabier Esparza eta Juan Arizaga, Aranzadi Zientzia Elkartekoak horiek ere, ornitologia azterketaz arduratuko dira; David Galicia, Nafarroako Unibertsitatekoak, mikrougaztunen taldea aztertuko du; eta Jabi Zabala, Euskal Herriko Unibertsitateko Zoologia eta Animalien Biologia Zelularreko Departamentukoak, mesomamifero taldearen analisia egingo du.

Aurrekoa

Hurrengoa

Intsektu polinizatzaileak eta hegaztiak

Aranzadi Zientzia Elkarteak parkean dauden espezieen inbentarioa egingo du, eta parkeko eta inguruko espezieen kopurua alderatuko du. Interes-taldeetako bat intsektu polinizatzaileak dira, laboreen ugalkortasunean eta loredun landareen aniztasunari eustean ematen dituzten zerbitzu onuragarriengatik, batez ere Sendaviva nagusiki nekazaritza-ingurune batean kokatuta dagoela kontuan hartuta.

Horrela, entitateko Entomologia Sailak apirilaren erdialdean hasi zuen intsektu polinizatzaileen azterketa, eta uztailaren erdialdean amaituko du, sei laginketa-jardunaldi eginez. Hogeita hamar bat erakarpen kromatikoko tranpa (horia, zuria eta urdina) jarriz erabiliko da metodoa, eta adierazle gisa, batez ere, erleak eta loreetako euliak erabiliko dira, animalia polinizatzaileen talde nagusitzat jotzen direnak, baina beste intsektu polinizatzaile talde batzuk ere sartu ahal izango dira.
Nafarroan intsektu horiei buruz dagoen ezjakintasun handia murrizten laguntzeaz gain, azterlan honek parkeak ingurunearekiko polinizatzaileen aniztasunari dagokionez egiten duen ekarpena eta biodibertsitatearen gordailu gisa duen potentziala ebaluatzeko ere balioko du.
Era berean, Aranzadi Zientzia Elkarteak azterketa ornitologikoa ere garatzen du, inguruko hegazti ugaltzaileen komunitatea ardatz duena, eta zentsuak egiteko erabiliko da, transektuen jarraipena eginez eta aleak behatuz.

Habiak egiten dituzten hegaztien populazioak dira interes handiena dutenak kontserbazioaren ikuspegitik, eta, horregatik, lehentasuna izango dute jarraipena egitean; izan ere, ugalduko diren pertsonek osatzen dituzte, eta, ondorioz, populazioen ondorengotza eta etorkizuneko bideragarritasuna ziurtatzen dute.
Analisiak irauten duen bitartean, 80 transektu egingo dira guztira, parkeko espazioan eta hurbileneko ingurunean modu uniformean banatuta. Zona bakoitzaren barruan, habitat nagusiak azpibanatuko dira: basoa, sastrakak, lorategi-paisaia eta laboreak. Transektu bakoitza bi aldiz egingo da, aldi desberdinetan, baldintza desberdinek eragindako alborapen-efektuak minimizatzeko.

Laginketak bi alditan egingo dira: bata, apirilaren erdialdetik maiatzaren erdialdera bitartean, espezie egoiliarren eta uda-espezie presahariarren laginketa egiteko; eta, bigarrena, maiatzaren erdialdetik ekainera bitartean.
Zentsuekin batera, eremuan hautemandako espezie guztien presentzia jasoko da, eta bereziki erabilgarria izango da espezie urrienekin edo detektagarritasun txikiagoarekin, hala nola harrapari batzuekin.

Mikrougaztunak eta mesomamiferoak

Nafarroako Unibertsitateak mikrougaztunen azterketa egiten du. Espezie horiek haragijale eta harrapari askoren elikaduraren oinarri dira. Horiek aztertzeko, bi jarraipen-estazio ezarriko dituzte, bakoitza bi lurzatirekin, parkearen barruko eta kanpoko inguruneetan, non mikrougaztunen populazioak dauden.
Lursail bakoitzean hiru gaueko laginketa egiten da, eta egunero 25 eta 50 tranpa bitarteko ahalegina egiten da zuzenean harrapatzeko. Harrapatutako animaliak identifikatu, neurtu eta berriro ingurunera askatzen dira, kanpainan zehar harrapaketen historia erregistratzeko aukera ematen duen marka batekin.
Bestalde, Euskal Herriko Unibertsitateak egiten du mesomamiferoen azterketa, ugaztun ertainen komunitatearen osaera eta parke barruko jarduera erlatiboa zehazteko, inguruko basoekin alderatuta. Mesomamiferoen presentzia adierazgarria da parkearen inguruan haientzat elikagai eta babesleku bat dagoela.
Analisian, espezieek Sendavivako baso-eremuetan duten presentzia eta jarduera erlatiboa aldatzen dira, bai eta eremu horietatik kanpo erreferentziazkoak diren beste batzuetan ere. Horretarako, fototranpatzeko 30 kamera erabiltzen dira guztira, horietako 15 ingurune bakoitzeko basoetan.
Sendavivan, gutxienez hiru eremutako laginketak egingo dira, eta beste bi, gutxienez, inguruko basoetan, sei kilometroko erradioan. Kamerak hiru hilabeteko bi alditan mantenduko dira eremu bakoitzean. Hurrengo udan (ekainetik abuztura) eta datorren neguan (abendutik otsailera) egingo dira.
Fototranpaketa-kamerekin lortutako irudiak honako hauek aztertuko dira: mesomamiferoen komunitatearen konposizioa zehaztea eta alderatzea parketik kanpo eta barruan; ingurune bakoitzeko jarduera-ereduak zehaztea; eta ingurune bakoitzaren erabilera-maiztasuna hurbiltzea eta alderatzea.