Irulegi, bidaia bat baskoien lurraldean zehar
Irulegiko Burdin Aroko herrixka bisitatu
Aranzadiko arkeologoen eskutik, duela 2000 urte baskoien lurraldearen bihotzean zegoen herrixka bisitatzeko aukera paragabea duzu esku artean.
* Bisitak apirilaren 24etik irailaren 29ra egingo dira, egunero, astelehen eta astearteetan izan ezik.
Bisita erreserbatu
Eskola-taldeentzat, jarri harremanetan irulegi@aranzadi.eus helbidean.
Baskoien hiri izoztua
Irulegiko Burdin Aroko herrixka K.a. XV. Mendetik habitatua egon zen, K.a. 70-80. hamarkadan tropa erromatarrek su eman zioten arte. Sertorioren gerretan gertatutako erasoaren ondorioz herrixka hustu egin zen. Sutean, etxeetako hormak erori eta azpian aztarna guztiak geratu ziren, orain azaleratzen ari direnak. Hartara, duela 2000 urteko argazki izoztua dugu lurrazpian. Zeramikak, erasoan erabilitako armak eta eguneroko objektuak aurkitu ditugu, kontserbazio egoera ezinhobean. Honek baskoiak nola bizi ziren ezagutzeko balio digu.
«Irulegiko aztarnategia berezia da. Hemen lan ordu bakoitzak bere fruituak ematen ditu, eta laster aurkikuntza berriak egitea espero dugu. Talde on batekin eta baliabide gehiagorekin ikerketa bizkortu dezakegu .»
«Irulegiko Eskua baskoi hizkuntzaren sekulako testigantza eman digu. Baina Irulegin askoz gehiago dago: etxebizitza osoak, zeramika zatiak, biztanleen eguneroko objektuak, etxeko animaliekin, armekin eta abarrekin lotutako elementuak... industen jarraitu behar dugu, asko baitago aurkitzeko.»
Baliabideak behar ditugu arkeologo gazteek ikertzen eta industen jarrai dezaten.
Gaur egun, Aranzadi Zientzia Elkarteak udan bakarrik aktiba ditzake bere indusketak Zaldua, Irulegi, Artzi edo Donazaharreko aztarnategietan. Baina baliabide berriekin, arkeologo gazteen lantaldeak handitu litezke, gure Antzin Aroko ikerketa-lanetan aurrera egiteko.
Zein da bisitaren abiapuntua?
Topagunea Ilundainen izango da, eta bertatik hasiko dugu bisita oinez aztarnategiraino.
Kotxe edo autobus pribatuan bazatoz, Arangurengo errepidetik sartu behar zara Taxoaretik, eta errepide beretik atera, Sarrigureneko norabidean.
Zenbat irauten du?
Bisita gidatuak 3 ordu eta erdi inguru iraunen du, baino taldearen erritmoa eta haren mugikortasunaren arabera luzatu daiteke. Bisita Irulegi mendiaren gailurrean bukatuko da eta jaitsiera librea izango da.
12 urtetik beherakoentzat egokia da?
Bai. Bisita gidatua adin guztietako haurrentzat aproposa da. Hala ere, gure arkeologoen azalpenak ulertzeko, gutxieneko adina 8 urtekoa izatea gomendatzen dugu.
Mugikortasun murriztua duten pertsonentzat egokia da?
Zoritxarrez, oinezko ibilbidea Irulegi mendiko bide eta bidexketan zehar eginen da eta malda handiko tarteak izanen ditu. Gainera, gailurrera igotzeko 150 bat eskailera daude. Horregatik, bisitaldia ez da egokia aniztasun funtzionala eta/edo mugikortasun murriztua duten pertsona batzuentzat.
Nork gidatuko du bisita?
Bisita Aranzadi Zientzia Elkarteko arkeologo gazteek gidatuko dute.
Zer eraman behar dut Aranguren Ibarra bisitatzeko?
Mendiko arropa eta oinetako erosoak eta egokiak eramatea gomendatzen da. Gainera, ura eta hamaiketakoa eramatea gomendatzen dugu.
Eguraldi txarra eginez gero, nola egingo da bisita?
Eguraldia ona bada, euririk egiten ez badu, bisita gidatua aire zabalean egingo da, eta arkeologo taldea indusketa lanetan ikusteko aukera izango duzu. Eguraldi txarra eginez gero, bisita gidatua Gongorako Zarra Jauregiko Interpretazio Aretoan eginen da. Bertan arkeologia taldearen eta laborategi lanen azalpena eskainiko dugu.
Bi kasuetan abiapuntua ez da aldatuko (Ilundainen izanen da).
Gehienez zenbat laguneko bisitak dira?
Bisita bakoitza 30 lagunentzat mugatuta dago.
Bisitara joaterik ez badut, nola kudeatu behar dut ezeztapena?
Bisita bertan behera utzi nahi baduzu, jarri harremanetan 943 466 142 telefonoan edo helbide elektroniko honetan: irulegi@aranzadi.eus
Bisita bertan behera utz dezakezu, baina zure donazioari eustea eskatzen dizugu, Aranzadiren ikerketa arkeologikoei laguntzeko.
Zalantza bat dut bisita gidatuari buruz…
Bisitari buruzko beste edozein argibide nahi izanez gero, deitu 943 466 142 telefonora edo idatzi mezu bat helbide honetara: irulegi@aranzadi.eus