Gipuzkoako putzuetan "Alien" inspiratu zuten intsektu urpekariak
Asteazkena, 2024eko uztailaren 3a — CEST
— Testua: Alberto Castro Gil, Beatriz Díaz Martín
Irakurketa: 3 minutu
Nor diren, nola ugaltzen diren eta zergatik den garrantzitsua gertu izatea
Zer ezkutatzen da gure inguruan aurkitzen ditugun putzuen gainazalaren azpian? Espezieen zerrendak izan ezik, ez dago mikrohezeguneetan zentratutako azterketa sistematikorik, proiektu hau (ODYMI) eta Mikroklima izan ezik. Azterlan horiek ematen dituzte lehen emaitzak urmaeletako biztanle txikiei buruz, hiri-inguruneetan zein ingurune naturaletan aurkitzen ditugun ur geldien hedadura txikiei buruz.
2023an, ditisidoen edo kakalardo urpekarien eta odonatuen (deabruaren libelulak eta zalditxoak) larben eta helduen laginak hartu ziren Gipuzkoako 24 mikrohezegunetan. Horri esker, 18 ditizido-espezie eta 26 odonatu-espezie erregistratu ziren. Horrek esan nahi du aipatutako espezieen zati handi bat autonomia-erkidegoetan eta probintzietan dagoela. Horrez gain, Espezie Mehatxatuen EAEko Katalogoan sartutako bi libelula aurkitu dira, Aeshna affinis eta Sympetrum meridionale, eta uretako kakalardo bat, Graphoderus cinereus, maila nazionalean nolabaiteko urrakortasuna erakusten duena. Horrek guztiak urmaelak kontserbatzeko zeregin garrantzitsua nabarmentzen du, askotan ez baitira kontuan hartzen.
Gainera, larbak aztertzean, aurkitutako espezieek putzuei ematen dieten erabilera azter dezakegu. Bidean daude, edo ugaltzeko gai dira? Aurkitu zen deabruaren libelulen eta zalditxoen espezieen % 80 baino gehiago mikrohezeguneetan ugaltzeko gai direla. Kakalardo urpekarien kasuan, 7 larba baino ez ziren detektatu, eta, beraz, etorkizuneko ikerketak egin beharko dira eskasia hori helduaroan behatutako espezieak han ugaltzen ez direlako edo, besterik gabe, erabilitako metodologiarekin detektatzen ez direlako gertatzen den zehazteko.
Azkenik, Natura 2000 Sareak intsektu horien aniztasunari egiten dion ekarpena aztertu zen, uretako kakalardo, libelula eta deabruaren zalditxoen ia 2000 ale identifikatzean lortutako emaitzak nahiz putzuek hiru ingurune motatan duten kokapena kontuan hartuta: hirikoa, naturala eta naturala. Hala, ditisidoek espezie gehiago erakutsi zituzten RN2000 espazioetan kokatutako mikrohezeguneetan, hiriguneetan kokatutakoekin alderatuta, eta agerian utzi zuten babes-figuren eragin positiboa. Odonatuentzat, lortutako emaitzak interpretatzea zaila da, larben arteko aldeak baino ez baitziren aurkitu, babestu gabeko espazio naturaletan dibertsitate txikiagoa izan baitzuten hirikoen aldean. Litekeena da beste aldagai batzuk paper bat jokatzen aritzea, eta hori etorkizuneko ikerketen bidez argitu daiteke.
Proiektu hau Kutxa Fundazioaren Erronka Ekosozialen programaren eta Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailaren natura-ondarearen kontserbazioan ezagutza sortzeko programaren bidez finantzatu da.
