Juan Joxe Agirrek Lazkaon jaso du aitortza, gure herriaren oroimenaren alde egindako lan ‘aitzindariaren eta artisauaren’ omenez
Antropologia / Oroimen historikoa
Astelehena, 2024eko urriaren 21a — CEST
— Testua: Aranzadi
Irakurketa: 3 minutu
Izaera herrikoia izan zuen ekitaldi batean, Gipuzkoako Foru Aldundiak omenaldia egin zion Lazkaoko Beneditarren Artxiboaren sortzaileari, Euskal Herriko memoria historikoa eta egungoa zaintzen egindako lanagatik.
Gipuzkoako Foru Aldundiak omenaldia egin zion Lazkaoko Beneditarren Artxiboaren sortzailea den Juan Joxe Agirre Begiristain (Alegia, 1930) monje eta artxibozainari, Lazkaoko beneditarren elizan egindako ekitaldi hunkigarri batean. Ekitaldiak izaera herrikoia izan zuen, eta asko izan ziren bertaratu zirenak. Giza Eskubideen eta Kultura Demokratikoaren foru zuzendaritzak antolatu zuen, Lazkaoko Udalaren eta Lazkaoko beneditarren laguntzarekin.
Omenaldiaren helburu nagusia izan zen Agirrek euskal historia garaikiderako funtsezkoa den artxibo bat sortzen eta gordetzen egindako lan baliotsua aitortzea. Lazkaoko Beneditarren Artxiboaren sortzailea, Agirrek mende erdi baino gehiago darama euskal kulturarekin eta politikarekin zerikusia duten dokumentuak kontserbatzen. Dokumentu horietako asko diktadura garaian jaso ziren, zentsura eta klandestinitate garaietan. Haren lana funtsezkoa izan da ondare hori ikertzaileentzat eta, oro har, gizartearentzat eskuragarria izango dela bermatzeko.
Juan Joxe Agirreren ibilbidea
1970ean, Juan Joxe Agirrek Lazkaoko Beneditarren Monasterioko liburutegiaren kudeaketa bere gain hartu zuen, Montserrateko abadian Bibliotekonomiako prestakuntza osatu ondoren. Orduz geroztik, gehienbat beste liburutegi batzuetan artxibatzen ez ziren materialak biltzen aritu zen, hala nola panfletoak, kartelak, pegatinak eta erbestean sortutako argitalpenak. Bere etengabeko ahaleginari esker, urteetan zehar sortu duen artxiboa euskal memoria historikoaren zutabe bihurtu da, dokumentu-ondare zabala gorde eta gizartearen esku jarri baitu. Laudatio hitzaldi batean laburbildu du ibilbide hori Mari Karmen Garmendiak, Kultura sailburu ohiak, Lazkaoko artxiboarekin aspaldidanik harreman estua duenak.
2011z geroztik, Lazkaoko Beneditarren Fundazioak kudeatzen du Agirrek sortutako funtsa, eta beneditarren komunitateak, Lazkaoko Udalak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak osatzen dute, ondare baliotsuarekin jarraitzeko eta indartzeko asmoz. Gaur egun, 80.000 kartel, 35.000 eranskailu, 8.000 aldizkari, 150 bilduma dokumental baino gehiago eta dohaintza bidez jasotako 70 artxibo biltzen dituen bilduma bat dago artxiboan. Horiek guztiak funtsezkoak dira Gipuzkoako eta Euskadiko garapen historiko garaikidea aztertzeko eta ulertzeko.
Bere ibilbidean zehar, hainbat sari eta sari jaso ditu Agirrek, besteak beste, Sabino Arana Saria (1995), Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azokaren Argizaiola Saria (1998), Euskal Pen Klubaren ohorezko idazluma (2007) eta Alegiako Seme Kutun izendapena.
Omenaldia merezitako errekonozimendua da euskal kulturaren zerbitzuan eta zaintzan emandako bizitza osoarentzat, Juan Joxe Agirrerengan bere historia eta memoriaren zaindari nekaezina ikusten duen gizarte oso baten esker oneko keinua.
