Pico Reja dokumentala Algecirasen

Pico que reja, la verdad que la tierra esconde urtarrilaren 26an, ostirala, arratsaldeko zazpietatik aurrera, Algecirasko Millán Picazo auditorioan proiektatuko den dokumentalaren izenburua. Ekitaldia Gibraltarko Zelaiaren Memoriaren aldeko Foroak eta Memoriaren Etxea Elkarteak antolatu dute. 1936tik aurrera indar kolpistek fusilatutako 1.800 lagunen gorpuzkiak erreskatatu diren Sevillako udal hilerriko hobi komunari buruzko dokumentala da. Pico Reja da hobi horren izena. Bertan, 2020ko urtarriletik 2023ko otsailera, Aranzadi Zientzia Elkarteko arkeologo eta antropologo talde bat aritu zen lanean, Sevillako Udalaren, Diputazio Probintzialaren eta Andaluziako Juntaren laguntzarekin.

Pico reja, la verdad que la tierra esconde, Arturo Andújar-ek eta Remedios Malpar-ek zuzendua, Andaluzian dozenaka mila pertsonaren aurka piztutako errepresio frankistaren historia erreskatatzen du eta iragan horren ezjakintasunak gure orainean dituen ondorioak aztertzen ditu. Errepresaliatuen senideen eta hobitik ateratzean lan egin zuten pertsonen testigantzekin batera, Rocio Marquez kantaria eta Antonio Manuel Rodríguez poeta agertzen dira, kontakizunari emozioa eta edertasuna ematen diotenak. Luisa Hernández, errepresaliatuen biloba eta birbiloba, eta Juan Miguel Baquero, dokumentazioan eta dokumentalgintzan kolaboratzailea, Algecirasen izango dira dokumentalaren proiekzioaren ondorengo solasaldian. Luisa Hernández aitonaren bila dabil, Francisco Portales Casamar, 1936ko abuztuaren 23an fusilatu zuten udal funtzionarioa eta sindikalista, Sevillan zibil bati egindako lehen gerra-kontseiluan epaiketa fartsa batetik igaro ondoren. Lurpetik ateratzeko Eskubidearen aldeko Batzordeko presidentea da Luisa, eta La Gavidia plazako Memoria Historikoaren Elkarteen eta Senideen Batzarrean dago. Luisak sentitzen du oraindik sevillar eta andaluziar gehienek ez ezagutzea Sevillan eta Andaluzia osoan egindako genozidioaren tamaina, eta oraindik irekitzeke dauden Sevillako hilerriko beste sei hobi komunetan lurpetik ateratzeko eskatzen du.