PIRENAEUS

Iter XXXIV erromatar galtzada eta haren ertzeko herriguneen ikerketa, balioan jartzea eta gizarteratzea.

Babeslea:

Abian

Ibañetako pasabidean zehar Pirinioen bi isurialdeak lotzen zituen Iter XXXIV erromatar galtzadaren aztarnak topatu dira azken hamarkadan, baita haren ertzean kokatuta zeuden zenbait kokagune ere, horien artean Zaldua (Auritz/Burguete, Nafarroa) eta Donazaharre (Donzaharre/Saint Jean Le Vieux, Pirinio Atlantikoak). Haien guztien ikerketa zientifikoak lurralde mendintsu honen mugazgaindiko ikuspegi beharra erakutsi dute, bideari esker elkar oso konektatuta zeuden frogatu baita.

Hori horrela, PIRENAEUS mugaz gaindiko proiektuaren bidez mugaren bi aldetan kokatutako aztarnategi arkeologikoak era bateratuan lantzea proposatzen da, irizpide zientifikoak jarraituz. Horretaz gain, gune horien balioan jartzeko zein gizarteratzeko ekimenak ere modu bateratuan gauzatzeko baliatu nahi da, nazioarteko ikuspegiarekin amankomunean duten ondare baliabideak ezagutarazi eta mugaren bi aldeetako pertsonen mugikortasuna sustatuz.

Donazaharre eta Zaldua: bi aztarnategi mugak gainditzeko

Donazaharreko Udalak 1960 eta 1970. hamarkadetan zehar bere herriguneko erromatar aztarna batzuk industu eta balioan jarri zituen, ibilbide eta erakusketa txiki baten bitartez. 2022az geroztik, eta 40 urte baino gehiago igaro ostean, bere herrigunean ikerketa lanak sustatzen hasi da berriz ere, eta garaian ikertu gabe gelditu ziren erromatar gunearen gehiengoa ezagutzen jarraitu nahi du. Horretarako, ikuspegi berritzaileagoa bilatzen du eta mugaz gaindiko ikuspegia sustatu nahi du proiektu honen bitartez, Euskadi zein Nafarroako bazkide bidelagun izanik.

Auritz/Burgueteko Udalak bestalde, erromatar garaiko hiri bat, Zalduako aztarnategia, kudeatzen ari da. Proiektu hau 2012az geroztik dago martxan Aranzadi zein Nafar Gobernuaren babesarekin batera. Herrigune erromatar hau giltzarria da oraindik hain gutxi ikertua izan den Pirinioetako lurraldearen erromatar garaiko bilakaera ezagutzeko baita ondare horren gizarteratzearen bidez, bertako herrien baliabide kultural eta turistikoak osatzeko ere. Horretarako, geofisikako teknika berritzaileak eta ez suntsitzaileak aplikatzen antzinadari izan da, beitere ikertzaile gazteen formakuntzarako erreferente izanik eta nazioarteko ikuspegitik landuta.

Erromatar galtzada eta bere ondarea balioan jartzen

PIRENAEUS proiektuaren bitartez, ondorengo ekintzak burutuko dira erromatar galtzada eta bere ondarean balioan jarri eta gizarteratzeko:

Zaldua zein Donazaharreko erromatar hirietan ikerketa arkeologikoekin jarraitu, Aranzadiko kide den Oihane Mendizabal arkeologaren zuzendaritzapean.
Aztarnategietako baliabide museografiko eta informatiboak osatu eta sendotzea, mugaz gaindiko ikuspegia txertatuz. Honela, Donazaharreko udalaren erakusketa, eta Zaldua zein Luzaideko baliabide museografikoak eguneratuko dira. Honez gain, bi udalerrietan panel informatiboak jarriko ditugu, eta bi aztarnategietan topatutako material aukeraketa bati 3D modeloak sortuko dira, ondoren baliabide hauek hedapen eta gizarteratze ekintzetan erabili ahal izateko.
Mugaz gaindiko ondare arkeologikoari hedapena eman eta gizarteratzea. Horretarako, hitzaldi, bisita gidatu eta jardunaldiak antolatuko dira.

PIRENAEUS proiektua Akitania-Berria Euskadi Nafarroa Euroeskualdeakko-finantzatutako proiektua da, 2023-2024 et 2024-2025 deialdietan.

Pirinioetako erromatar galtzadari buruzko informazio gehiago.

Proiektu hau babestu nahi dut

Zure laguntzak gure gizartea eta ingurune naturala aurrera egiten duten proiektuetan lanean jarraitzeko aukera ematen digu.