Arabako Paleozenoaren 700 fosil baino gehiago Arabako Natur Zientzien Museoan gordetzen dira
Asteazkena, 2025eko abenduaren 10a — CEST
— Testua: Aranzadi
Irakurketa: 3 minutu
Arabako hegoaldeko prospekzio paleontologikoaren amaieran, Paleozenoko 700 hondakin fosil baino gehiago daude Arabako Natur Zientzien Museoan, eta ornodunen aparteko aurkikuntzak nabarmentzen dira.
Azaroaren 18an formalizatu zen Arabako Natur Zientzien Museoan Arabako hegoaldeko eta hego-mendebaldeko hainbat tokitatik ekarritako 700 hondakin fosil baino gehiago gordetzea, Paleozenoari buruzko hainbat urtetako prospekzio eta ikerketaren ondorioz. Urte horiek dinosauroak duela 66 eta 56 milioi urte bitartean desagertu ziren. Garai hartan, Arabako lurraldearen zati handi bat azaleko itsaso batez estalita zegoen eta klima epela zuen..
Berreskuratutako materialak Entzia mendilerrotik Loza ingururaino dagoen eremu zabal batean banatzen dira, Iturrieta mendiak, Laminoria harana, Okina inguruak, Izki Parke Naturala eta Trebiñuko konderriaren zati bat zeharkatuz.
Gordailua Otxanda andrearen dorrean egin zen, Arabako Natur Zientzien Museoaren egoitzan, eta bertan parte hartu zuten María Ruiz de Olano arduradunak, Carmelo Corral geologo eta museologoak, Joxeba eta Izei Larrañaga Aranzadiko kideek eta Jose Vilchez eta Alberto Labradorrek.
Sustrai historikoak dituen proiektua
Arabako Paleozenoko makrofauna fosilari buruzko lehen ikerketak 1960ko eta 1970eko hamarkadetan egin ziren, Frantziako ikertzaileek aztarnategi horiek dokumentatu zituztenean. Lau hamarkada baino gehiago geroago, Aranzadi Zientzia Elkartearekin lotutako zaletu eta espezialista talde batek, Euskal Herriko Unibertsitatearekin eta Arabako Natur Zientzien Museoarekin lankidetzan, prospekzio-lanak berpiztu zituen 2022an, lurraldeko paleobioaniztasunari buruzko ezagutza berrikusi eta zabaltzeko helburuarekin.
Estatuko eta nazioarteko adituek ere parte hartu dute proiektuan, hala nola Samuel Zamorak (IGME), Jean Michael Pacaudek (Sorbonako Unibertsitatea), Alfred Dulayk (Hungariako Historia Naturalaren Museoa) eta Diego A. García Ramosek (GeoSphere Austria).
Emaitzak: 700 fosil eta aurkikuntza berezi baino gehiago
Hasieran triku fosiletan oinarritutako azterlan gisa planteatu zena talde fosil ugari berreskuratzeko lan bihurtu zen: gasteropodoak, bibalboak, brakiopodoak, krustazeoak eta nautiloideoak, besteak beste. Aurkikuntza aipagarrienen artean krokodilo hortz bat, selazeoen hortz-hondarrak, Myliobatidae familiako arrain baten ahosabaiko segmentu bat (marrak) eta marrazo hortz bat daude. Euskal-kantauriar arroan dokumentatutako Paleozenoko ornodunen aztarna gutxi batzuk dira.
Berreskuratutako materialaren bolumena gorabehera, ikerketa konplexua izan da, garai horretan ondo kontserbatutako fosilen eskasiagatik.
Ahalegin kolektiboa
Proiektua Juan Ignacio Baceta, Joxeba Larrañaga, Izei Larrañaga, Benjamin Botanz, Txema Moreno, Jose Kruz Arbilla, Jose Vilchez, Borja Ruiz de Velasco, Alex Machin, Juan Luis García, Oscar Quinquelas, Xabier Pereda, Mikel López Horgue eta Carmelo Corralen lanari esker gauzatu da. Halaber, Arabako Foru Aldundiko Kultura eta Kirol Sailaren, Natura Ondarearen Zerbitzuaren eta Arabako Natur Zientzien Museoaren laguntza izan du.
