Ipuscoa, gure memoria idatziaren lehen aipamena
Asteazkena, 2025eko urriaren 15a — CEST
— Testua: Aranzadi
Irakurketa: 2 minutu
1025. urtean, dokumentu bat sinatu zen, zeinaren bidez hainbat baserri, lur-sail, sagasti eta San Salvador de Olazabal monasterioa (egungo Altzo azpi) San Juan de la Peña monasterioari ematen baitzaizkio, gaur egun Huescako probintzian.
Dokumentu honetan lehen aldiz eta osorik aipatzen da Ipuscoa hitza, eta horrela gure memoria idatziaren hasiera bihurtzen da, Gipuzkoa bezala. Helburu horrekin, Gipuzkoako Batzar Nagusiek eta Altzoko Udalak pergamino horren edizio mugatu bat sustatu dute, gaur egun Espainiako Artxibo Nazionalean dagoena. Beraz, edizio mugatua eta faksimilea, hau da, pergaminoa dimentsio eta ezaugarri fisiko guztietan erreproduzitzen da. Faksimile hau Gipuzkoako udal guzti-guztiei emango zaie, udal artxiboetan zain dezaten eta Gipuzkoaren idatzizko lehen aipamen honetara sarbidea izan dezaten.
Aranzadi Zientzia Elkarteak modu altruistan lagundu du edizio honetan, Juantxo Agirre Mauleon arkeologoak eta Javier Velaza Bartzelonako Unibertsitateko filologia klasikoko katedradunak parte hartu dutelarik. Horrela, XI. mendeko latinez idatzita dagoen testuaren itzulpen kritikoa egin da.
Era berean, Aitor Pescador historialaria ikerketa integral bat egiten ari da, Gipuzkoako jatorriari eta Iruñeko Erresumarekin duen loturari buruzko dokumentazio eta bibliografia guztia oinarri hartuta. Edizio antologikoa datorren urtean argitaratzea espero da, Gipuzkoako udal guztien laguntzarekin. Faksimilearen edizioa Mintzoa argitaletxeak egin du, Euskal Herriko mugarri historikoei lotutako faksimileak egiten espezializatua.
