Neandertal kultura baten aztarnak San Adrianen
Historiaurrea / Arkeologia indusketa
Asteazkena, 2023eko uztailaren 26a — CEST
Irakurketa: 2 minutu
2023ko indusketa-kanpainari esker, bertan neandertalak daudela baieztatu ahal izan da
Aranzadi Zientzia Elkartea San Adrianen aritzen da 2008. urtetik, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura Departamentuari, Araba eta Gipuzkoako Partzuergoari eta Zegama eta Segurako udalei esker. Aranzadiko arkeologia historiko eta historiaurreko taldeak urtero mantentzen du bere jarduera aztarnategi honetan, gure iraganaren aztarnak argitara ematen jarraitzen baitu.
Kanpaina honetan arkeologoak Paleolitoan zentratu dira, eta emaitza garrantzitsuak lortu dituzte, Jesus Tapia Aranzadiko Historiaurreko zuzendariak dioenez "aurreko urteetan duela 14.000 urte inguruko Goi Paleolitoko maila bat induskatu ondoren, eta okupazio zaharragoak izan zitezkeela uste dugunez, duela bi urte zundaketa bat hasi genuen. 2023an, ezagutzen den azken okupaziotik 1,80 metroko sakoneran, lekukotasun berriak agertu dira (faunaren eta litikoen aztarnak, ikatzez gain). Berreskuratutako hondakin litikoetan ikusitako zizelkatze-teknikak aukera ematen du aldi musteriensearekin lotzeko, eta horrek berretsi egiten du neandertalek duela 40.000 urte baino gehiago barrunbea erabili zutela.
Gainera, eremu modernoago baten indusketa ere mantendu da, zehazki Erdi Arokoa, eta bertan, Alfredo Moraza Arkeologia Historikoaren zuzendariaren hitzetan, "gaztelarren konkistaren aurreko kokaleku gotortu bat dagoela baieztatu da".
Barrunbean dauden deposituen artean, X-XII. mendeen arteko kokalekua defendatzen zuen horma baten aztarnak daude. Garai hartan, barrunbea biziki erabili zen, eraikinen aztarna material eta lekukotza ugari berreskuratu baitziren, eta haitzuloaren ekialdeko ahoa ixten zuen horma handi horren bidez babestu zen. Harresia duela 4.000 urte, Brontze Aroan, egindako harrizko zoru baten gainean eraiki zen zuzenean, eta hurrengo mendeetan suntsitu zen, ingurunea orokorrean eraberritu baitzen. Obra handi horren ondorioz, barrunbearen barruko deposituak moztu behar izan zituzten, gaur egun tunelaren aho nagusia itxi zuen defentsa-horma berria eraikitzeko.
