Bale-hezurren lehen armak, Bizkaiko golkoan
Historiaurrea / Arkeologia indusketa
Asteazkena, 2025eko maiatzaren 28a — CEST
— Testua: Aranzadi
Irakurketa: 2 minutu
Dagoeneko duela 20.000 urte gizakiek baleen hezurrak erabiliaz tresnak egiten zituzten, Nature Communications-en aurkeztutako ebidentziaren arabera. Tresn hauen aurkikuntzak, gizakiek baleen hondakinak nola erabili zituzten hobeto ulertzen laguntzen dute eta baleen antzinako ekologia orokorra ikusteko aukera ematen dute.
Litekeena da kostaldeko antzinako biztanleek baleak baliabide gisa erabiltzea. Hala ere, historiaurreko kostaldeko arkeologia-aztarnategiak ahulak dira eta itsas mailaren gorakadaren mende daude, eta horrek zaildu egiten du gizakien eta itsas ugaztunen arteko iraganeko elkarrekintzak berreraikitzea.
Jean-Marc Pétillonek eta lankideek Bizkaiko Golkoko aztarnategietan induskatutako 83 hezur-erreminta eta Lekeitioko Santa Katalina haitzuloko 90 hezur aztertu zituzten. Egileek masa-espektrometria eta erradiokarbono bidezko datazioa erabili zituzten laginen taxonomia eta adina identifikatzeko. Aurkitu zutenez, hezurrak gutxienez bost balea handien espezietatik datoz, eta horietako zaharrenak duela 19.000 eta 20.000 urte bitartekoak dira. Hori da, egileen arabera, baleen hondarrak tresna gisa gizakiek erabili izanaren lehen ebidentzietako bat. Identifikatutako espezieek honako hauek barne hartzen dituzte: kaxaloteak, errore arruntak, balea urdinak eta balea frankoak edo Groenlandiako baleak (teknika honen bidez bereizezinak diren bi espezie). Espezie horiek Bizkaiko Golkoan daude gaur egun arte. Egileek balea grisen aztarnak ere identifikatu zituzten, gaur egun Ipar Ozeano Barean eta Artikoan bizi direnak. Balearen hezur-erreminten datu kimiko gehigarriek iradokitzen dute haien elikadura-ohiturak eta gaur egungoak zertxobait desberdinak zirela, eta horrek portaeran edo ingurunean aldaketak izan direla adierazten du.
Aurkikuntza horiek beste ebidentzia bat ematen dute baleen hondarrak lehen aldiz erabili izanaren inguruan, bereziki kostaldeko eskualdeetan, azken 20 mila urteetan zetazeoen ekologietan izandako aldaketak argituz.
Aranzadi Zientzia Elkarteak ere parte hartu du ikerketa honetan, besteak beste, Eduardo Berganza eta Jesus Tapia aurrehistorialariek.
Artikulua hemen.
Mezenasgoa
Enpresen eta erakundeen laguntzari esker, gure gizarteari eta natura-inguruneari aurrera eginarazten dioten proiektuetan lanean jarraitzeko aukera dugu.
Bere babesa eman diguten erakundeak:
