Eratostenesen makila - Zientzia Elkarrizketa

Dibulgazio-programa honen helburua arlo honetako ikerketarik puntakoena herritarrei hurbiltzea izango da, modu egiazkoan eta publiko orokorrarentzat ulergarriagoan.

Dibulgazio-saio irekiak eta doakoak izango dira, eta 90 minutu inguruko iraupena izango dute. Bertan, hurrengo hilabetean ikusgai egongo den zeruaren deskribapen laburra egingo da. Halaber, objektu astronomiko nabarmenenak aurkeztuko dira, zientzialari herritarrek egindako astrofotografiak aztertuz. Astronomiari eta astronautikari buruzko albiste nabarmenenak komentatuko dira. Virginia García eta Eduardo Zubia, Aranzadi Zientzia Elkarteko Astronomia Saileko kideak, arduratuko dira proiektu hau gauzatzeazGainera, ikertzaileak gonbidatuko dira beren lanei buruz hitz egiteko.

Saioak streaming bidez emango dira eta Youtuben grabatu eta eskeiniko dira, ondoren ikusi nahi dituenarentzat.

EKAINAREN 13ko EGITARAUA:

Hileko elkarrizketa: Markos Polkas

Markos Polkas Donostiako doktore ikertzailearekin hitz egingo dugu International Physics Center, National and Kapodistrian-etik etorria University of Athens eta National Observatory of Athens. Bertan, zulo beltz supermasiboak eta eboluzio galaktikoa aztertzen dira. Jardunaldi honetan bere lana zertan datzan ezagutuko dugu.

Hileko irudia: Roseta nebulosa

Far Light Team-eko gure lagunek, Badajozeko Fregenaleko urruneko behatokian Roseta nebulosaren irudi bat, kolore faltsuan lortu dute. Izar-eraketako eskualde aztertuenetakoa da, eta izarrarteko ingurunearen bilakaera hobeto ulertzen lagundu du.

Hileko berriak:

- Gamma izpien agerraldirik distiratsuena

GRB 221009A 2022ko urriaren 9an behatu zen lehen aldiz, eta iturria gure galaxiaren erdigunetik hurbil zegoela zirudien. Hala ere, datu berriek askoz urrunago dagoela iradokitzen dute, eta, beraz, askoz distiratsuagoa da. GRB 221009A bezain distiratsua den gamma izpien agerraldi bat milaka urtean behin bakarrik gertatzea espero da. Astronomoak BOAT deitzen hasi dira: "brightest of all time".

- M87 galaxiaren zentroaren irudiak

Irudi berean lehen aldiz ikusi dira M87 galaxiaren erdiguneko zulo beltzaren itzala eta kanporatzen duen materia-zorrotada indartsua. Horri esker, astronomoek hobeto ulertu ahal izango dituzte abiadurako zurrusta-partikulak bizkortzen dituzten mekanismoak erlatibistak. Eta irudi eguneratu batean, zulo beltza inguratzen duen eraztun bereizgarria zehatzagoa da, dauden datuak aztertzeko modu berri bat erabili baita.

- Phaethon asteroidea eta Geminidak.

Duela 14 urtetik ezagutzen da 3200 Phaethon asteroideak nola jokatzen duen. Izan ere, Eguzkitik hurbil dagoenean, buztan bat osatzen du. Horri egozten diote astronomoek Geminiden meteoro-euriaren jatorria. Portaera hori kometak igorritako hautsaren ondorio da. Hala ere, ikerketa berri batek erakusten du Phaethonen buztana ez dela hautsez osatua, baizik eta lurrundutako sodioz. Orain, Geminiden jatorria azaltzeke dago.